Druga Konferencja

ArgDiaP 2008/09

„Krytyczne myślenie i retoryka”

14 marca 2009

Warszawa, ul. Dewajtis 5, sala 217 w Starym Budynku UKSW

Argumentację można badać pod (przynajmniej) dwoma względami: poprawności lub skuteczności. Poprzez poprawność rozumie się zwykle kryterium oceny argumentacji pod kątem tego, w jakim stopniu argumenty wspierają wniosek. Natomiast skuteczność oznacza, że argumenty skłoniły audytorium do uznania czyichś racji.

W ramach jakich dyscyplin prowadzi się badania w tym zakresie? Można tu wskazać (przynajmniej) cztery takie dziedziny: logika, krytyczne myślenie, retoryka i erystyka (sofistyka). Logika interesuje się poprawnością argumentacji, ale ogranicza swoje rozważania do tych typów argumentów, które prawdziwość wniosku zapewniają chociaż w stopniu prawdopodobnym. Niewątpliwie najwięcej uwagi poświęca się tu dedukcjom. Natomiast argumentacje takie jak odwołanie do autorytetu pozostają standardowo poza polem zainteresowania badań logicznych. Krytyczne myślenie rozszerza pole rozważań logiki, pozostawiając jednak ten sam punkt widzenia – czyli badanie argumentacji pod względem jej poprawności.

Natomiast żadna z tych dwóch dziedzin nie stawia pytania o skuteczność argumentów. Zauważmy, że w codziennej komunikacji kryteria poprawności i skuteczności mogą nie mieć ze sobą zupełnie nic wspólnego. Kiedy lekarz, ekspert w swojej dziedzinie, zaczyna się wypowiadać na temat gospodarki, możemy zadać pytanie o prawomocność polegania na jego opinii. Z punktu widzenia poprawności, argument ten byłby niewątpliwie zawodny i wątły poznawczo. Natomiast w praktyce społecznej najczęściej bywa on bardzo skuteczny. Badania nad skutecznością argumentacji prowadzi retoryka i erystyka, z tym że retoryka wymaga dodatkowo, aby argumentacja była prowadzona z nastawieniem uczciwym.

Prelegenci:

Szczegółowy program:

11.15 – 11.30 Katarzyna Budzyńska: otwarcie [slajdy]

Przewodnicząca sesji: Magdalena Kacprzak
11.30 – 12.30 Ryszard Wójcicki: Argumentacja eksplikacyjna [streszczenie]
12.30 – 12.45 przerwa
12.45 – 13.45 Katarzyna Budzyńska: Czy logika formalna opisuje dedukcyjne argumentacje? Poprawność błędnego koła [streszczenie] [slajdy]
13.45 – 15.00 przerwa obiadowa

Przewodniczący sesji: Marek Porwolik
15.00 – 15.45 Ewa Bogusz-Bołtuć: Myślenie krytyczne online [streszczenie]
15.45 – 16.00 przerwa
16.00 – 17.00 Maria Załęska: Retoryka kontrastywna a problem skuteczności argumentacji [streszczenie]